vinyl klank in digitaal formaat

Hoe langer hoe meer muziekliefhebbers grijpen terug naar de authentieke klank van vinyl. Daarvan getuige de wereldwijd stijgende verkoop van lp’s en platenspelers, en de recente ontwikkeling van het nieuwe medium “High Definition vinyl” dat binnen enkele jaren naast gewone vinylplaten ook te koop zal aangeboden worden.

Stockfisch Records heeft recent ook een nieuwe techniek ontwikkeld, waarbij het typische geluid van vinyl kan worden weergegeven (digitaal, via cd en sacd) zonder de negatieve aspecten die vinylweergave met zich meebrengt. We denken aan bijvoorbeeld vervorming, ruis in de groef, horizontale en verticale afwijkingen, rumble, clicks, pops enzovoorts. Vinyl liefhebbers zijn gewend geraakt aan deze negatieve aspecten en hoe beter de analoge setup, des te minder deze aspecten nog hoorbaar zijn en des te meer de positieve kwailiteiten van vinyl op de voorgrond komen. Desalniettemin, met de DMM techniek die Stockfisch toepast, worden alle negatieve karakteristieken geweerd en is enkel nog de charme hoorbaar, in een digitaal formaat.

gebruikte technieken

Stockfisch DMM

De DMM techniek van Stockfisch start met het snijden en graveren van de opname op een koperen plaat. Dit is de zogehete “Metal Master”. Meteen na het snijden en graveren, wordt de koperen masterplaat afgespeeld en met de best mogelijke transfer technologie wordt het resultaat gedigitaliseerd. Stockfisch gebruikt de Neumann VMS-82 als snijdmachine en als originele platenspeler. Met gewone huiskamerweergave van een vinylplaat, zijn trackingfouten van de stylus onvermijdelijk, omdat er steeds (in meer of mindere mate) horizontale en verticale afwijking ontstaat. De koperen master echter, wordt vacuüm getrokken zodat hij letterlijk op de platter van de Neumann plakt. Hierdoor is er geen horizontale of verticale afwijking, en wordt de tracking van de stylus niet beïnvloed.

Stockfisch gebruikt de best mogelijke componenten in het ganse proces. We zetten de volledige audioketting voor u op een rijtje:

  • EMT TSD-15 element – een speciaal gemaakte versie van de EMT’s legendarische TONDOSE TSD-15, met een stylus van diamant, verfijnd tot een erg gesofisticeerde paraboolvorm met meerdere facetten. Deze kwaliteitsdiamant zorgt voor extra weinig vervorming en een zeer lage FIM (Frequency Intermodulation Distortion).
  • EMT 997 toonarm
  • EMT JPA66 lampen voorversterker – in het hoogste segment van de fabrikant.
  • Meitner EMM Labs ADC 8 MK IV – deze A/D converter wordt nog steeds aanzien als een referentie voor de best mogelijke conversie naar het 1-bit Direct Stream Digital (DSD) formaat.
  • SADIE DSD8 mastering systeem – neemt het 1-bit DSD signaal op in een sampling rate van 2.8224 Mhz.
  • Hybrid SACD – voor het finale product wordt gekozen voor een Hybrid SACD, die zowel een 1-bit DSD formaat alsook een 16 bit / 44.1 KHz cd formaat kan weergeven.

Kritische luistertests hebben bij Stockfisch bewezen dat deze combinatie van gebruikte componenten optimaal rendeert wanneer een geluid moet worden bekomen dat het dichtste aanleunt bij de master.

DMM in beeld

Hieronder kan u het DMM proces van begin tot einde zien in een korte informatieve film gemaakt door Stockfisch en – speciaal voor de fans! – met de stem van niemand minder dan Stockfisch troubadour Allan Taylor.

Hoe klinkt DMM?

Toen we hoorden over de DMM techniek die Stockfisch toepast, waren we zeer benieuwd naar het auditieve resultaat. Günter Pauler – hoofd van Stockfisch Records – was in een vriendelijke bui en gaf ons een exemplaar van de twee compilaties die het label recent maakte met gebruik van deze nieuwe techniek, de Stockfisch DMM-CD/SACD volume 1 & volume 2.

Stockfisch DMM-CD/SACD vol. 1

The Stockfisch DMM-CD/SACD vol. 1

Stockfisch DMM-CD/SACD vol. 2

The Stockfisch DMM-CD/SACD vol. 2

Beide volumes van deze compilaties hebben een indrukwekkende tracklijst, waarbij zowat alle artiesten aan bod komen die Stockfisch bekend heeft gemaakt en die nog steeds gekende performers zijn bij de fans van het label. Dit is best handig. Zo kan men de originele opname vergelijken met de DMM versie. Mijn persoonlijke favorieten op “Volume 1” zijn onder meer Chris Jones met “No Sanctuary Here” (de tekst blijkt nog steeds actueel, met de huidige toestroom van vluchtelingen die asiel zoeken in Europa), en Sara K. met haar live performance van “Stop Those Bells”, opgenomen tijdens haar Nautilus tournee van 2002 en gesponsored door luidsprekerfabrikant B&W. Op volume 2 is één van mijn voorkeurstracks Paul O’Brian die Joni Mitchell covert met zijn versie van “Big Yellow Taxi”, alweer een actueel thema, deze keer met een ecologische boodschap. Voor de complete tracklist, voor meer info of voor aankoopmogelijkheden, kan je de website van Stockfisch bezoeken.

Maar genoeg over de tracklist. Wat belangrijker is: hoe klinken deze DMM cd’s? Wel, om eerlijk te zijn klinken die best wel goed. Hoewel de originele Stockfisch opnames reeds een uitmuntende kwaliteit genoten, is er toch iets speciaals met deze DMM versies. Het geluid kan het best omschreven worden als “de manier waarop vinyl behoort te klinken, moest er geen vervorming in het signaalpad optreden”. Deze DMM versies worden dan ook gekenmerkt door een gezellige, warme en analoge klank, maar zonder enig verlies van resolutie of microdetail van de originele opname. Dus de DMM techniek voldoet aan zijn verwachtingen. Volgens ons is Stockfisch erin geslaagd om enkel de positieve aspecten van vinyl tot leven te brengen. Deze opnamen zijn dan ook een plezier om naar te luisteren.

Toen de compact disc werd geadverteerd in de jaren tachtig en negentig, was een claim van de makers “een kristalhelder geluid”, vrij van vervormingen die wel optraden in vinylweergave. Inderdaad, digitale weergave heeft niet te kampen met zulke vervormingen. Vinyl werd vergeten, bestempeld als inferieur, muziekliefhebbers verkochten hun collectie en kochten de beschikbare compact disc variant van hun favoriete albums. Maar om een cd optimaal weer te geven is een deftige digitaal-naar-analoog converter nodig, iets wat pas de laatste jaren echt onder de aandacht kwam. Een cd-transport is ook bron van vervorming, weliswaar op andere domeinen dan bij de platenspeler, maar de perfectie werd nog steeds niet geëvenaard. Verdere evolutie in het digitale domein hebben ook de compact disc overbodig gemaakt, met streaming en hoge resolutiebestanden als nieuwe trend, en vinyl is opnieuw aan een serieuze opmars toe. Ik geloof dat deze evolutie ons zal blijven verbazen, met nieuwe media om de hoek en oude media opnieuw onder de aandacht.

Maar wanneer de Stockfisch cd versies worden vergeleken met de DMM variant, is één ding zeker: beiden hebben die “kristalheldere klank” waarmee de cd destijds werd geadverteerd. Maar DMM heeft nog een bijkomende aangename factor: die zoete, analoge klank van vinyl, zonder enige vervorming, in een digitaal formaat dat iedereen nog kent. Is dit formaat perfect? Zeker niet. Is het dan wel een aangename luisterervaring? Absoluut!

Meer info over Stockfisch?

Lees dan zeker ook ons informatieve artikel over Stockfisch Records dat eerder werd gepubliceerd of bezoek de officiële website van het label.


Bronnen & meer info:

http://www.stockfisch-records.de/pages_art/sf12_dmmcd_e.html#text
https://en.wikipedia.org/wiki/Direct_metal_mastering
Booklets Stockfisch DMM-CD/SACD volume 1 & volume 2